Mela Jan

Jan Mela przyszedł na świat 3 października 1898 roku w Gleszczonku w powiecie wyrzyskim, który leżał wówczas w granicach nieistniejącego już państwa pruskiego. Ojcem jego był Antoni, który trudnił się kowalstwem, a matką Prakseda z domu Sik. Uczęszczał do szkoły powszechnej w Gleśnie. W tamtejszym kościele parafialnym przystąpił do I komunii świętej. Ukończywszy szkołę powszechną postanowił kształcić się dalej w zawodzie pedagoga. Po złożeniu stosownych egzaminów i uzupełnieniu swej edukacji kursami w szkole średniej, na drodze ku swemu przeznaczeniu stanął, jak sam stwierdził, warunek wyrzeczenia się mowy polskiej. Postanowił w związku z tym obrać inny zawód i 1 marca 1914 roku rozpoczął naukę zawodową w firmie Janickiego – Centralna Drogeria w Wyrzysku.
Gdy ukończył 18 rok życia został powołany do wojska pruskiego i po spędzeniu 3 miesięcy na ćwiczeniach wysłano go na front zachodni I wojny światowej, na którym pozostał do końca zmagań wojennych. Z wojska zwolniono go w grudniu 1918 roku, udał się zatem w swoje rodzinne strony. W obliczu wybuchu powstania wielkopolskiego przystąpił do wyrzyskiej kompanii powstańczej jako ochotnik. Uczestniczył w oswobodzeniu miasta Wyrzyska, jak również i w nocnej wyprawie na miejscowość Wysoka pod dowództwem ppor. Spychały. W kompanii wyrzyskiej służył od 27 grudnia 1918 roku do 12 stycznia 1919 roku. Następnie w marcu 1919 roku wstąpił w szeregi Wojska Polskiego, gdzie służył w pułku artylerii konnej, następnie skierowany do pracy biurowej w P.K.U. Bydgoszcz oraz w Urzędzie Likwidacyjnym jako kierownik działu ortopedycznego. Po dwóch latach służby został zwolniony z wojska w randze kaprala.
Powrócił do pracy w firmie Janickiego w Wyrzysku, gdzie z dniem 1 października 1922 roku objął posadę pracownika. Dnia 1 grudnia 1926 roku założył firmę i stał się właścicielem drogerii w Wyrzysku, którą prowadził do października 1928 roku. Tegoż roku w październiku przeprowadził się do Lwówka i nabył „Drogerię pod Lwem”, którą prowadził do wybuchu II wojny światowej. 29 grudnia 1928 roku pojął za żonę, córkę inspektora szkolnego – Helenę Wojciechowską, z którą miał dwójkę dzieci, syna Zenona (ur.1930) i córkę Halinę (ur.1934). W okresie międzywojennym nie udzielał się w organizacjach kombatanckich. Należał za to do Ligi Morskiej i Kolonialnej Oddział Lwówek, gdzie w latach 1936 – 1938 pełnił funkcję zastępcy sekretarza.
Podczas okupacji niemieckiej w trakcie II wojny światowej został wywłaszczony wraz z rodziną z całego mienia. W nocy z 14 na 15 kwietnia 1941 roku został aresztowany przez Gestapo, a następnie w czasie późniejszym osadzony na Forcie VII w Poznaniu. Było to wynikiem rzekomego działania w konspiracji, w ramach tzw. grupy Hulki. Po trzymiesięcznym pobycie więziono go za przygotowanie do zdrady stanu w obozach karnych Wrocław, Rawicz, Waldheim, a także był zmuszony do pracy w kamieniołomach Radebeul niedaleko Drezna, gdzie 28 kwietnia 1945 roku doczekał oswobodzenia ze strony Armii Radzieckiej. Powróciwszy do Lwówka z nadwątlonym zdrowiem, podjął starania podźwignięcia swej drogerii do normalnego stanu, którą prowadził do roku 1951. W 1947 roku po nauce w zaocznym Liceum Drogistowskim w Poznaniu otrzymał dyplom drogisty. 1 czerwca 1951 roku drogerię przejęło M.H.D., a on sam został jego kierownikiem.
W lipcu 1955 roku drogerię przejął miejscowy G.S., nadal zatrudniając go na stanowisku kierowniczym. W roku 1964 przeszedł na emeryturę, jednocześnie pracując tam w niepełnym wymiarze do 1970 roku. Po wojnie należał do organizacji kombatanckich, w 1949 roku wstąpił do Towarzystwa Przyjaciół Żołnierza, a w 1975 roku do ZBoWiDu. Nigdy nie należał do żadnej partii. Otrzymał następujące odznaczenia : Order Odrodzenia Polski nr 323-78-39, otrzymany 2 kwietnia 1978 roku oraz Medal Zwycięstwa i Wolności nr legitymacji 2816, otrzymany 9 maja 1946 roku. Zmarł 15 grudnia 1979 roku i spoczywa na cmentarzu parafialnym w Lwówku.

Źródła :
Dwa wspomnienia Jana Meli (z 1946 roku i z lat 70. XX wieku), kartoteka ZBoWiD we Lwówku, relacja wnuka Szymona Meli.

Autor: Szymon Konieczny